Działanie witaminy B12: organizm ludzki potrzebuje witaminy B12

Witamina B12  jest tak zwaną  istotną witaminą- co oznacza, że nasze ciało nie może jej samodzielnie wytworzyć, i że bez regularnego jej dostarczania nie jest możliwe utrzymanie dobrego stanu zdrowia naszego ciała. Witamina B12 jest zatem istotna do życia, ale jakie działanie ma ona w naszym organizmie?

Witamina B12 jest niezastąpionym elementem przemiany materii dla tych procesów. Jeśli brakuje tej witaminy, ważne funkcje organizmu nie mogą być utrzymane- co ma odpowiednie następstwa na stan naszego zdrowia.

Witamina B12: oddziaływanie na zdrowie

Ponieważ witamina B12 bierze udział jednocześnie w kilku podstawowych procesach przemiany materii, posiada ona szczególną rolę dla zdrowia i jej brak może prowadzić do ciężkich następstw.

To są tylko niektóre przykłady dla niezwykłego i szerokiego oddziaływania witaminy B12 na nasze zdrowie. Rzeczywiście jest bardzo wiele symptomów, które są łączone z niedoborem witaminy B12 a w wielu przypadkach jesteśmy dopiero w trakcie poznawania istoty tej witaminy.

Czytaj dalej: niedobór witaminy B12

Działanie witaminy B12 w organizmie

Jak wygląda działanie tej witaminy? Witamina B12 działa przede wszystkim w trzech formach i sposobach:

1. Metylokobalamina działa w cytoplazmie
2. Adenozylokobalamina działa w mitochondriach
3. Hydroksokobalamina działa we krwi i w cytoplazmie

Metylokobalamina i adenozylokobalamina są tak zwanymi „ bioaktywnymi koenzymami” witaminy B12: tylko w tych formach chemicznych może być ona przez ciało ludzkie bezpośrednio przyswajana. Hydroksokobalamina  w przeciwieństwie nie służy jako koenzym, tylko działa jak trucizna i łapacz rodników.

Witamina B12 jako metylokobalamina bierze udział w cytoplazmie w aktywizacji kwasu foliowego i w przemianie szkodliwych homocystein na ważny aminokwas metionina. Metionina jest materiałem wyjściowym dla s-adenozylometioniny ( SAM), jednego z centralnych twórców grup metylowych, który jest niezbędny do syntezy wielu hormonów i neuroprzekaźników. Bez witaminy B12 nie może zostać aktywowana kolejna witamina- kwas foliowy, poprzez to powstaje pośrednio wiele problemów.

Ponieważ adenozylokobalamina działa w mitochondriach,  w elektrowniach naszego ciała, jest ona aktywna w cyklu kwasu cytrynowego, bardzo ważnym cyklu przemiany materii dla produkcji energii w naszym ciele. Witamina B12 pomaga tam w rozpadzie szkodliwego kwasu metylomalonowego do sukcynylu koenzymu A, bardzo ważnego składnika łańcucha reakcji kwasu cytrynowego. Adenozylokobalamina jest w swoim działaniu zależna od właściwego zaopatrzenia w biotynę.

Te oba procesy wyjaśniają bardzo dużą skuteczność witaminy B12.

Hydroksokobalamina  działa nie jako koenzym, ale pasywnie we krwi i  cytoplazmie, przez co łączy trujące substancje takie jak cyjanek i tlenek azotu i transportuje je z organizmu.

Czytaj dalej: formy witaminy B12

Witamina B12- działanie w suplementach

Wszystkie trzy naturalne formy witaminy B12 mają bardzo ważne samodzielne działanie w różnych krwiobiegach ludzkiego ciała. Ciało potrzebuje zatem wszystkie te 3 formy witaminy w tym samym stopniu, na szczęście przekształcają się one jedna w drugą.

Wielu terapeutów jest jednak zdania, że formy koenzymowe witaminy B12 mają idealną skuteczność. ( 18) Sztuczna cyjanokobalamina w przeciwieństwie stosowana przez długi czas nie ma żadnego własnego biologicznego działania witaminowego i musi być najpierw  przez organizm ludzki zamieniona w jedną z trzech naturalnych form witaminy B12.
Z tego powodu jest ona coraz mniej stosowana i częściowo także ostro krytykowana.(19)

W naturalnej żywności zawarta jest mieszanka wszystkich trzech naturalnych form witaminy B12- warunek, który jest przez niektóre preparaty z witaminą B12 obecnie spełniany. Taka mieszanka trzech naturalnych form witaminy B12 jest w naszych oczach przypuszczalnie najlepszym połączenie dla optymalnego działania witaminy B12.

Znajdź odpowiednie preparaty w internecie

Działanie witaminy B12 w szczegółach

W tej części zajmiemy się pięcioma dużymi obszarami działania witaminy B12. W niektórych przypadkach linki przekierują do bardziej szczegółowych opisów poszczególnych obszarów działania.

1.  Witamina B12 i jej oddziaływanie na syntezę DNA

Najbardziej znanym działaniem witaminy B12 jest jej wpływ na wytwarzanie krwi: ciężki  niedobór witaminy B12 prowadzi do anemii. Jednocześnie- ale mniej oczywiście- są także dotknięte różne inne obszary, w których podział komórkowy gra ważną rolę, ale także mózg i rdzeń kręgowy. Przy niedoborze witaminy B12 powstają błędy transkrypcji podczas syntezy DNA, co długoterminowo prawdopodobnie podwyższa ryzyko zachorowania na raka i jest połączone z licznymi chorobami przewlekłymi. (17)

2. Witamina B12 i wymiana energetyczna

Powszechnie znany jest fakt, że witamina B12 ma znaczący wpływ na poziom energii i zdolność do działania. To wynika z faktu, że witamina B12 uczestniczy bezpośrednio w komórkowym pozyskiwaniu energii. Energia jest w ciele ludzkim transportowana poprzez molekuł o nazwie ATP (adenozynotrójfosforan)- jest to uniwersalny nośnik energii, który energię uzyskaną z pożywienia magazynuje i  udostępnia dla procesów zachodzących w organizmie. Przy tym tłuszcze, białka i cukier są w pierwszej kolejności rozkładane w organizmie i półprodukty zamieniane w tak zwanym cyklu kwasu cytrynowego są w wodę, CO2 i ATP.  W cyklu kwasu cytrynowego witamina B12 odgrywa znaczącą rolę- bez witaminy B12 ciało nie jest w stanie wygenerować potrzebnej energii z pożywienia.

3.Witamina B12 i metabolizm lipidowy

Witamina B12 bierze udział w  przemianie materii lipidów budujących membranę- elementów budulcowych membrany komórkowej i warstwy ochronnej nerwów mieliny. Dokładne związki nie są tutaj jeszcze zbyt dokładnie zbadane. W tym wypadku witamina B12 otrzyma w przyszłości dość ważne znaczenie, ponieważ membrana komórkowa w pewien sposób jest powierzchnią komunikacyjną komórki. Nie jest jeszcze zbadane, jakie skutki ma tutaj niedobór witaminy B12, lepiej znane są skutki dla nerwów.

Witamina B12 i jej oddziaływanie na nerwy

Prawdopodobnie najważniejszym działaniem długoterminowym witaminy B12 jest jej działanie w centralnym systemie nerwowym, oraz w rdzeniu kręgowym i mózgu. Tam witamina B12 bierze udział w budowie tak zwanej otoczki mielinowej- jest to osłona dookoła nerwów, którą można ogólnie porównać do izolacji kabla elektrycznego.  W przypadku chorób takich jak stwardnienie rozsiane jest ta osłonka komórek nerwowych uszkodzona, przez co nerwy nie mogą przekazywać poprawnie sygnałów. Takie choroby są z tego powodu nazywane chorobami demielinzacyjnymi i jest podejrzenie, że mają ścisły związek z brakiem witaminy B12. Przede wszystkim przypuszcza się związek witaminy B12 z chorobą stwardnienie rozsiane, co jest niestety do tej pory zbyt mało zbadane. (2, 3)

Dalsze informacje. Witamina B12 i nerwy

Witamina B12 ma działania regenerujące na nerwy

Witamina B12 odgrywa całościowo bardzo ważną rolę w regeneracji nerwów i jest możliwą formą terapii przy całej gamie chorób. W międzyczasie zostało pokazane na szczurach, że wysokie dawki metylokobalaminy są w stanie przyspieszyć bardzo regenerację nerwów, co może być interesujące przy terapii całej gamy chorób. (6) Do tej pory nie zostały jeszcze przeprowadzone takie testy na ludziach.

Witamina B12 przy stwardnieniu rozsianym, fibromialagii, i zespole chronicznego zmęczenia

Witamina B12 jest eksperymentalnie badana i z sukcesem stosowana w leczeniu stwardnienia rozsianego (SM), fibromialagii i zespole chronicznego zmęczenia (CFS). Jednak nie jest jednoznaczne, jaką rolę ma które jej działanie. Podczas gdy przy stwardnieniu rozsianym oczywistą rolę ma właściwość witaminy B12 do wiązania mieliny, przy fibromialagii i CFS przypuszcza się, że za dobre efekty leczenia odpowiada zdolność witaminy B12 do obniżania homocysteiny ( 7) lub do pochłaniania tlenku azotu. (8)

Witamina B12 i jej działanie na mózg ludzki

Także przy rozwoju mózgu witamina B12 odgrywa ważną rolę. Niektóre rzadkie choroby dziedziczne uniemożliwiają syntezę koenzymu witaminy B12 metylokobalaminy i adenozylokobalaminy. Z badań naukowych tych chorób wiemy obecnie, że witamina B12 ma centralne znaczenie przy rozwój i funkcje mózgu. (9) Mózg ludzki rozwija się źle bez witaminy B12 i występują różne zaburzenia i i niedorozwój zdolności poznawczych.

Również studia naukowe odnośnie dzieci tylko odżywianych w sposób wegański i wegetariański, pokazują że poprzez niedobór witaminy B12 wykazują znaczny niedorozwój i niższą masę mózgu oraz opóźniony rozwój umysłowy, jednak przeważnie przy podawaniu witaminy B12 można było nadgonić te opóźnienia. (10-16)

W tym przypadku odpowiada za to przede wszystkim mielinizacja nerwów, która jest odpowiedzialna za większość uszkodzeń mózgu spowodowanych niedoborem witaminy B12. Także różnorodne procesy związane z procesem mielinizacji poprzez niedobór witaminy B12 i s-adenozylometioniny wydają się mieć wpływ na problemy neuropsychologiczne

4. Hormony i neuroprzekaźniki

Niestety nie jest w wystarczającym stopniu zbadany imponujący potencjał witaminy B12 w zakresie hormonów i neuroprzekaźników. Witamina B12 jest tutaj istotna do utrzymania naszych umiejętności intelektualnych, sposobu spostrzegania i zdolności myślenia, funkcji mózgu i regulacji procesów fizycznych poprzez różnorodne substancje semiochemiczne. Spektrum działania sięga tutaj od leczenia ciężkich chorób psychicznych, które dzięki kuracji witaminą B12 są częściowo lub całkowicie wyleczone, aż do terapii niewielkich zakłóceń snu.

Witamina B12 a choroby psychiczne

W dzisiejszych czasach jest coraz bardziej wyraźny związek pomiędzy witaminą B12 a różnymi neuropsychiatrycznymi jednostkami chorobowymi, chociaż te choroby mogą także poprzez bardzo niski poziom witaminy B12 we krwi występować w powiązaniu z anemią. W niektórych przypadkach już nieduży niedobór witaminy B12 może prowadzić do takich jednostek chorobowych. Są znane przypadki, w których nawet najcięższe symptomy ustępowały po podaniu witaminy B12 i normalizowały się. (5) częściowo można to wytłumaczyć demielinizacją zwojów nerwowych w rdzeniu kręgowym. Witamina B12 ma także ważną rolę przy innych chorobach psychicznych takich jak depresja, ponieważ oddziałuje ona na tworzenie neuroprzekaźników- specjalnych substancji semiochemicznych, które mają znaczący wpływ na nasze samopoczucie.

Więcej informacji odnośnie tego punktu tutaj: Witamina B12, mózg i psychika

5. Witamina B12 do odtruwania

Witamina B12 ma kolejne działania, które niekoniecznie są połączone z jej centralnymi zadaniami dla organizmu ludzkiego. Hydroksokobalamina  i metylokobalamina mogą być stosowane do odtruwania od niebezpiecznego cyjanku ( też kwas cyjanowodorowy). Ta witamina wiąże cyjanek, przez co zostaje on wydalony z moczem. Dlatego witamina B12 jest stosowana na przykład w leczeniu ofiar pożarów, które zostały zatrute dymem. Nawet niewielkie ilości cyjanku, które przyswajamy przez otoczenie, mogą zostać usunięte z organizmu dzięki witaminie B12. To ma znaczenie zwłaszcza dla palaczy, które poprzez dym tytoniowy stale wdychają cyjanek. Jeszcze ważniejszą rolę posiada witamina B12 jako przeciwnik wolnych rodników i do zwalczania stresu nitrosatywnego- jednego z niedocenianych a możliwie że centralnych mechanizmów przy powstawaniu licznych chorób.

Stres nitrosatywny: witamina B12 jako pochłaniacz tlenku azotu (NO)

Nadmierna ilość tlenku azotu w organizmie ( forma chemiczna: NO) jest wiązana dzięki witaminie B12, dzięki czemu zapobiega to powstawaniu  stresu nitrosatywnego/ oksydacyjnego poprzez wolne rodniki. Stres nitrosatywny jest łączony z różnymi jednostkami chorobowymi, takimi jaki zachorowania immunologiczne, atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, astma, zawał serca, apopleksja, demencja, choroba Alzheimera, choroba Parkinsona i rak, przy czym związki te są nie zawsze dokładnie zbadane.

W przeciwieństwie do powyższego całkiem dobrze są zbadane negatywne wpływy na funkcje w mitochondriach, na przemianę cholesterolu, syntezę hormonów sterydowych ( hormony płciowe) i tworzenie rakotwórczych nitrozamin. Witamina B12 wiąże tlenek azotu, i wtedy powstająca nitrozokobalamina może zostać bez problemu wydalona z moczem.  W medycynie ortomolekularnej są znane spektakularne efekty lecznicze dzięki kuracji witaminą B12 przy różnych formach stresu nitrosatywnego. (1)

Czytaj dalej: Witamina B12 i stres nitrosatywny

Działanie witaminy B12 na skórę

Witamina B12 przy zewnętrznym stosowaniu na skórę działa jako pochłaniacz tlenku azotu ( NO) dlatego są oferowane na rynku kremy z tą witaminą. W roku 2009 ta witamina została okrzyknięta na jakiś czas jako „cudowny środek) na atopowe zapalenie skóry ( neurodermia)  oraz na łuszczycę.  Jednak naukowe potwierdzenie tego jest nadal bardzo skąpe i wielu dermatologów wątpi w działanie kremów z witaminą B12, nawet jeśli pojedyncze przypadki pokazują dobre efekty tego działania. Jednakże przyjmowanie witaminy B12 powinno mieć pozytywne działanie na choroby skórne  – przypuszczalnie na podstawie roli tej witaminy jako przeciwnika tlenku azotu.

Podsumowanie: witamina B12 – niepozorna witamina z dużymi efektami

W ostatnim czasie poświęcano słusznie więcej uwagi innym witaminom takim jak witamina C, D, i E, natomiast witamina B12 wydaję się być jeszcze niepozorną witaminą. Coraz więcej ludzi wybiera wegański styl życia, i z tego powodu witamina B12 zasługuje na większą uwagę.  Z czasem otrzymamy więcej informacji na ten temat, ponieważ różnorodne działania witaminy B12 zaskakują nas ciągle, i jest coraz bardziej znaczące, jak ważną rolę ma ta witamina dla naszego zdrowia fizycznego i umysłowego.

Bibliografia:

¹ Kuklinski, B.: Praxisrelevanz des nitrosativen Stresses. 1. Mitteilung: Diagnostik und Therapie neurologischer Erkran kungen. OM & Ernährung 124 (2008) F2 – F21

² Ariel Miller, Maya Korem, Ronit Almog, Yanina Galboiz, Vitamin B12, demyelination, remyelination and repair in multiple sclerosis, Journal of the Neurological Sciences, Volume 233, Issues 1–2, 15 June 2005, Pages 93-97, ISSN 0022-510X, http://dx.doi.org/10.1016/j.jns.2005.03.009.

³ Reynolds EH, Bottiglieri TT, Laundy MM, Crellin RF, Kirker SC. Vitamin B12 Metabolism in Multiple Sclerosis. Arch Neurol. 1992;49(6):649-652. doi:10.1001/archneur.1992.00530300089014.

⁴ Bottiglieri, T. (1996), Folate, Vitamin B12, and Neuropsychiatric Disorders. Nutrition Reviews, 54: 382–390. doi: 10.1111/j.1753-4887.1996.tb03851.x

⁵ Demise J. Subtle vitamin deficiency and psychiatry: A largely unnoticed and devastating relationship. Med Hypothesis. 1991;34:131–40

⁶ Tetsuya Watanabe, Ryuji Kaji, Nobuyuki Oka, William Bara, Jun Kimura, Ultra-high dose methylcobalamin promotes nerve regeneration in experimental acrylamide neuropathy, Journal of the Neurological Sciences, Volume 122, Issue 2, April 1994, Pages 140-143, ISSN 0022-510X, http://dx.doi.org/10.1016/0022-510X(94)90290-9.

⁷ B. Regland M. Andersson L. Abrahamsson J. Bagby L. E. Dyrehag C. G. Gottfries. Increased Concentrations of Homocysteine in the Cerebrospinal Fluid in Patients with Fibromyalgia and Chronic Fatigue Syndrome. Scandinavian Journal of Rheumatology 1997 26:4, 301-307

⁸ Martin L. Pall. Cobalamin Used in Chronic Fatigue Syndrome Therapy Is a Nitric Oxide Scavenger. Journal of Chronic Fatigue Syndrome 2000 8:2, 39-44

⁹ Hall, C. A. (1990), Function of vitamin B12 in the central nervous system as revealed by congenital defects. Am. J. Hematol., 34: 121–127. doi: 10.1002/ajh.2830340208

¹⁰ Casella EB, Valente M, de Navarro JM, Kok F. Vitamin B12 deficiency in infancy as a cause of developmental regression. Brain Dev. 2005 Dec;27(8):592-4. PubMed PMID: 16310594.

¹¹ Karl-Olof Lövblad, Gianpaolo Ramelli, Luca Remonda, Arto C. Nirkko, Christoph Ozdoba, Gerhard Schroth. Retardation of myelination due to dietary vitamin B12 deficiency: cranial MRI findings. Pediatric Radiology February 1997, Volume 27, Issue 2, pp 155-158

¹² K. Stollhoff, F. J. Schulte. Vitamin B12 and brain development. European Journal of Pediatrics March 1987, Volume 146, Issue 2, pp 201-205

¹³ Wighton MC, Manson JI, Speed I, Robertson E, Chapman E. Brain damage in infancy and dietary vitamin B12 deficiency. Med J Aust. 1979 Jul 14;2(1):1-3. PubMed PMID: 502936.

¹⁴ T. Lücke , G. C. Korenke , I. Poggenburg , K. H. P. Bentele , A. M. Das , H. Hartmann. Mütterlicher Vitamin-B12-Mangel: Ursache neurologischer Symptomatik im Säuglingsalter. Z Geburtshilfe Neonatol 2007; 211(4): 157-161

¹⁵ T. Kühne, R. Bubl, R. Baumgartner. Maternal vegan diet causing a serious infantile neurological disorder due to vitamin B12 deficiency. European Journal of Pediatrics January 1991, Volume 150, Issue 3, pp 205-208

¹⁶ Sklar R. Nutritional vitamin B12 deficiency in a breast-fed infant of a vegan-diet mother. Clin Pediatr (Phila). 1986 Apr;25(4):219-21. PubMed PMID: 3948463

Karapiperi K, Gousis C and Papaioannidou P (2010). The role of vitamin B12 in DNA modulation mechanisms. Front. Pharmacol. Conference Abstract: 8th Southeast European Congress on Xenobiotic Metabolism and Toxicity – XEMET 2010.

Thakkar, K., & Billa, G. (2015). Treatment of vitamin B12 deficiency–Methylcobalamine, Cyancobalamine, Hydroxocobalamin—clearing the confusion. European journal of clinical nutrition, 69(1), 1-2.

A.G. Freeman Cyanocobalamin – a case for withdrawal: discussion paper. J R Soc Med. Nov 1992; 85(11): 686–687.